Sinyalizasyon Kontrol Sistemleri Nedir? Çeşitleri Nelerdir? (Bölüm 1)

Sinyalizasyon Kontrol Sistemleri Nedir? Çeşitleri Nelerdir? (Bölüm 1)
05.11.2019
1.405

İzole (ayrık) sinyalizasyon sistemleri, bir kavşağın yakınında bulunan diğer kavşaklar ile herhangi bir biçimde ilişkilendirilemediği sistemlerdir. Diğer bir ifadeyle, kavşağın tek başına kontrol edildiği sistemler olarak tarif edilebilir. İzole sistemlerde devre uzunluklarının mümkün olduğunca kısa tutulması önerilmektedir. Fakat trafik hacimlerinin fazla olduğu durumlarda devre süreleri doğal olarak artmaktadır. Bu kontrol biçimi, önceden yapılan gözlemlere dayalı olarak sabit süreleri içerebilir veya gün içerisinde trafik akımlarındaki değişime göre atanan sabit süreli farklı sinyal planlarını içerebilir. Aşağıdaki başlıklarda bu kontrol sistemleri açıklanmaktadır.

Ayrık sinyalizasyon sistemleri dört değişik biçimde kontrol edilebilir.

1. Sabit Zamanlı Sinyalizasyon Kontrol Sistemi

2. Trafik Uyarmalı Sinyalizasyon Kontrol Sistemi

3. Yaya Uyarmalı Sinyalizasyon Kontrol Sistemi

4. Adaptif Sinyalizasyon Kontrol Sistemi

1.      Sabit Zamanlı Sinyalizasyon Kontrol Sistemi
Sabit zamanlı sinyalizasyon kontrol sisteminde devre süresifaz süresifaz sayıları ve değişim aralıkları önceden belirlenir. Sistemde, kavşağa değişik yönlerden yaklaşan taşıt ve yaya trafiğine göre önceden hazırlanmış zaman programlarına uygun olarak sıra ile geçiş hakkı verilmektedir. Sabit zamanlı sinyalizasyon sistemleri, tüm gün boyunca tek bir programın veya gün içerisinde farklı programların uygulanması olmak üzere iki şekilde uygulanabilmektedir. Günümüz trafik koşullarında tüm gün aynı programın uygulanması elverişli olmasa da zaman zaman uygulandığı görülmektedir. Sabit zamanlı sinyalizasyon kontrol sisteminde, farklı yönlerden kavşağa yaklaşan trafiğe verilecek yeşil süreler ve bu sürelerin birbirine olan oranı, ortalama trafik yükü değerlerine göre saptanır. Dolayısıyla, bu sistemin başarılı olabilmesi için mümkün olduğunca çok sayıda ve dikkatli bir şekilde trafik sayımlarının yapılması gerekmektedir.
Genel olarak süreci dört aşamada tanımlamak mümkündür. İlk aşama olarak tarif edilen veri toplama aşamasında, tasarım yapılacak kavşak ile ilgili tüm detayları içerecek biçimde bir çalışma yapılmalıdır. Bu kapsamda, kavşak geometrisi ve konumu belirlenerek, zirve ve zirve dışı olmak üzere saatlik trafik hacim verileri, yaya trafiği verileri ve kavşakta meydana gelen kaza verileri derlenmelidir. Ayrıca kavşak yakınındaki toplu ulaşım sistemlerine ait duraklarcepler vb. bilgilerde toplanmalıdır. Kavşağın konumu ile ilgili olarak kavşak denetim performansını etkileyebilecek harici unsurlar da (örneğin ticari alanlarda yükleme boşaltma faaliyetleri, arazi topoğrafyası vb.) not edilmelidir.  Araç trafik hacim verileri toplanırken trafik kompozisyonu ve manevra biçimleri (sağa ve sola dönüş oranları) de dikkate alınmalıdır. İkinci aşamada, toplanan verilere göre, kavşak analiz edilmeli ve mevcut verilerin yeterliliği değerlendirilmelidir. Bu aşamada, analiz için Webster veya Avustralya (akçelik) yöntemleri kullanılabilir. Webster sinyal tasarım yöntemi, kavşaktaki kullanım oranı 0.9 ve altında olması durumunda etkin olarak kullanılabilir. Fakat kapasite kullanım oranı 0.9 ve üzerinde olması için Avustralya (akçelik) sinyal tasarım yöntemini kullanmak uygun olacaktır. Seçilen analiz yöntemine göre kavşak analiz edilir ve uygulanacak sinyal süreleri belirlenir.  Analiz sonunda tasarlanan sinyal sürelerine göre kavşağın performansı değerlendirilir. Bu amaç doğrultusunda performans ölçütü olarak gecikme parametresi dikkate alınır. Kavşaktaki her akımın gecikmesi ve buna bağlı olarak kavşak gecikme süresi çeşitli bağıntılar yardımıyla hesaplanır.  Kavşak gecikme süresine karşılık gelen hizmet seviyesi tespit edilir ve değerlendirilir. Değerlendirme sonucunda, tasarımın uygunluğuna karar verilirse saha uygulamasına geçilir. Özellikle önemli ve kritik projeler için saha uygulamasından sonra saha analizleri gerçekleştirilerek yapılan çalışmanın uygunluğu test edilir ve çalışmanın uygun olmadığı düşünülürse yeni bir tasarım geliştirilir. Bu sistemin tasarımı için geliştirilmiş yazılımlar kullanılarak kolayca hesap yapılarak nihai karar verilebilir.

Ziyaretçi Yorumları

Henüz yorum yapılmamış. İlk yorumu aşağıdaki form aracılığıyla siz yapabilirsiniz.